Félix Vallotton: malarz niepokoju

zobaczenie szeregu prac Félixa Vallottona — tak jak to zrobiliśmy w dniu otwarcia wystawy Félix Vallotton: Painter of Disquiet — sprawiło, że zastanawialiśmy się, dlaczego nie byliśmy z nim bardziej zaznajomieni. W mrocznych sugestywnych obrazach i graficznie oszczędnych drukach, jak żaden inny artysta swojego pokolenia, kronikował fin de siècle Paris.

Félix Edouard Vallotton (1865-1925) był bardzo oryginalnym artystą, którego różnorodne talenty nigdy nie zostały w pełni docenione. Na pierwszej od blisko 30 lat wystawie w USA Metropolitan Museum of Art przedstawia jego karierę jako malarza i grafika poprzez około 80 dzieł sztuki od ponad dwóch tuzinów pożyczkodawców (od 26 stycznia 2020 r.). Jego wczesne modernistyczne obrazy i Grafiki obejmują zaskakująco realistyczne portrety, tajemnicze wnętrza, soczyste Martwe Natury i ponure krajobrazy.

Vallotton był zapalonym obserwatorem życia miejskiego, a jego ilustracje były często publikowane w czasopismach literackich i lewicowych w latach 90. Przenikliwy dowcip drzeworytów, które wykonał w Paryżu w latach 90., zapewnił mu solidną reputację w dziedzinie grafiki.

Vallotton w wieku 16 lat wyjechał z Lozanny do Paryża i studiował w Académie Julian, gdzie uczył się u malarzy Jules 'a Lefèbvre’ a i Gustave ’ a Boulanger. Jego wczesne obrazy ujawniają wczesny talent i wpływy północnoeuropejskiej tradycji realistycznej.

urodził się w szwajcarskiej rodzinie protestanckiej (myśl kalwinizm), zaszczepionej cenionymi samodyscyplinami precyzji (myśl szwajcarskie zegarki), punktualności (Szwajcarskie pociągi) i oszczędnościowości (szwajcarskie banki). Te cechy wyróżniały go jako młodego artystę w Paryżu i informowały o jego twórczości przez całą karierę.

Lata 90.były okresem przejściowym we Francji, w którym narastały napięcia między burżuazyjnym establishmentem a reformatorami społecznymi, a Vallotton był zaangażowany w atmosferę polityczną. Nie znaleźliśmy jednak nic, co sugerowałoby, że był czymś więcej niż sympatyzowaniem z politycznymi protestującymi-w tym jego przyjacielem, anarchistą i krytykiem sztuki Félixem Fénéonem, który został oskarżony o zamach bombowy i sądzony za swoje anarchistyczne przekonania w 1894 roku.

chociaż był intensywnie krytyczny wobec wartości paryskiej wyższej klasy, wydaje się, że Vallotton wyraził swoje poglądy polityczne całkowicie poprzez ironiczne wypowiedzi artystyczne.

kuratorzy wystawy w dużym stopniu wykorzystują rewolucyjne tendencje Vallottona. Rozumiemy dążenie do zwiększenia znaczenia wystawy dla współczesnej publiczności, ale interpretacja jego prac przez pryzmat dzisiejszych politycznie obciążonych postaw może zniekształcić zrozumienie historycznej rzeczywistości świata Vallottona i przecenić zakres jego anarchicznych skłonności.

Vallotton odkrył, że dzięki umiejętnemu manipulowaniu wysokim kontrastem czerni i bieli proces druku reliefowego drzeworytu był szczególnie Silnym medium ilustrującym polityczne i satyryczne napięcie w swoich pracach, nawet w małych obrazach. Jego prace mogły być inspirowane prawdziwymi demonstracjami, ale pomimo oczywistego politycznego charakteru tych scen, postawa artysty wobec przedstawianej akcji często pozostaje niejednoznaczna.

tworząc ilustracje do awangardowego dziennika La Revue blanche, poznał członków kręgu Nabis, w szczególności Pierre ’ a Bonnarda i Édouarda Vuillarda. (Nazwa Nabis pochodzi od arabskiego „Prorok”). Stylistycznie rewolucjoniści Nabis czerpali inspirację z postimpresjonistycznego stylu Paula Gauguina i popularnych japońskich drzeworytów. Na rzecz złudzeń głębi i trójwymiarowości, porzucili perspektywę liniową i modelowanie.

Sztuka Vallottona z połowy lat 90.łączyła się z ich dekoracyjnymi wzorami, nieformalną techniką i ekstremalnymi kontrastami kolorystycznymi, ponieważ zaczął już produkować cięcia drewna inspirowane płaskimi kolorami i sylwetkowymi formami Japońskich wydruków ukiyo-E. Ostre, precyzyjne kontrasty, które rozwinął w swojej drukarni, stanowiły o jego Nabistowskiej technice malarskiej.

ten szwajcarski artysta był zakłopotanym i anomalnym graczem w paryskich kręgach artystycznych, określanym jako le nabi étranger (obcy Nabi). „Enigmatic”to słowo wielokrotnie używane do opisywania jego pracy w całej jego karierze.

punktem kulminacyjnym programu jest słynna seria drzeworytów Vallotton z cienistymi scenami wnętrz, Les intimités. Opublikowane w czasopiśmie La Revue blanche w 1898 roku badają subtelną dynamikę władzy między romantycznymi partnerami a hipokryzją burżuazyjnego życia. Prosta linia i czarna sylwetka sprawiają, że te niespokojne, niepokojące narracje są pełne kłamstw, oszustw, podstępów i dwuznaczności.

” myślę, że maluję dla ludzi, którzy są równi, ale mają niewypowiedzianą w sobie słabość.”- Félix Vallotton

podążał za prowokacyjną serią druku z kilkoma obrazami poruszającymi te same tematy.

często malował intymne sceny interakcji między kobietami i mężczyznami, czasami w restauracjach, czasami w teatrze — często sugerując uwodzenie lub przymus, rzadko sugerując romans lub miłość.

” cieszy się tylko goryczą ” („Il ne se régale que d’ amertume.”)- Jules Renard, odnosząc się do chorobliwego zachwytu Vallottona w obserwowaniu surowych realiów życia

zapytana o to, co leży u podstaw niejednoznacznych narracji Sztuki Vallottona, Ann Dumas, pomysłodawczyni i kuratorka wystawy, mówi: „Myślę, że chodzi o Enigmę. To zawsze mężczyzna i kobieta wchodzą w interakcję w bardziej niż lekko klaustrofobicznym, burżuazyjnym wnętrzu ” – wyjaśnia. „Nigdy nie wiadomo, czym jest związek, czym jest transakcja. Zawsze masz wrażenie, że to jakiś nielegalny związek.”

podczas gdy Vallotton jawnie satyryzował francuską burżuazję, ożenił się w ich szeregach w 1899 roku, dołączając do słynnej rodziny handlarzy Sztuki Bernheim-Jeune. Małżeństwo z Gabrielle Rodriques-Enriques przyniosło bezpieczeństwo finansowe i oznaczało koniec drukarstwa jako podstawowego źródła dochodów. Następnie Vallotton poświęcił się wyłącznie malarstwu, dzieląc swój czas między zimę w Paryżu i lato w Normandii z Gabrielle i jej rodziną.

kultywował unikalny sposób opowiadania-balansowanie figuratywnego realizmu z groźnym amorficznym cieniem.

lato na wsi w Normandii skłoniło go do malowania kolejnych krajobrazów. Z niedawno wynalezionym aparatem Kodaka w ręku robił zdjęcia scenerii, które mu się podobały, lub szkicował na miejscu, a następnie komponował obrazy w swojej pracowni, nazywając je paysages composées. Swoje kompozycje uproszczał do stref barwnych-przypominając wcześniejsze drzeworyty-tworząc abstrakcje natury.

wywrotowy wit w dużej mierze zniknął z jego prac po 1900 roku. Według tekstu ściany wystawy ” akt kobiecy stał się głównym tematem Vallotton. ( … ) Zawsze oderwany od obserwatora, Vallotton opierał się na jednym szkicu swojego modelu zaczerpniętym z życia, a następnie w pracowni malował swój obiekt o nienagannych konturach i nieskazitelnych powierzchniach.”

„odwiedzający mogą być zaskoczeni-mówi Dumas o serialu-tym, jak bardzo zmienia się w czasie.”W miarę dojrzewania” popada w obsesję na punkcie francuskiego malarza neoklasycznego Jeana-Auguste-Dominique ’ a ingresa i rozwija ten zimny, twardy realizm.”

wystawa zawiera kilka fascynujących portretów Vallottona, w tym dwa Autoportrety i uroczy widok jego żony, Gabrielle.

jego portret amerykańskiej kolekcjonerki i pisarki, Gertrude Stein, przedstawia ją jako masywnie solidną i pozbawioną emocji. Został namalowany rok po tym, jak Pablo Picasso wykonał jej portret, a oba są tutaj wyświetlane obok siebie. Stein nie lubił tego obrazu i w swojej autobiografii określił Vallotton jako ” Manet dla nienagannych.”To wydaje się trochę paskudne i supercilious, ponieważ najwyraźniej artysta dał jej portret w prezencie! (Mówi się, że nie podobał jej się rendering Picassa.)

Vallotton rozkwitł w atmosferze społecznej niestabilności i swobodnej kreatywności, która charakteryzowała Paryż na przełomie wieków. Ta wystawa bada trajektorię jego kariery, ujawniając liczne zmiany w jego stylu artystycznym, temacie i medium, w którym pracował.

” jego wizja była pojedyncza, realizowana z niezwykłą determinacją przez całe życie.”

Hmmm … Może Czas zaplanować małą wycieczkę?

Metropolitan Museum of Art
1000 Fifth Avenue, Nowy Jork, NY
212-535-7710

Art Things Considered to blog o sztuce i podróżach dla maniaków sztuki, stworzony przez ArtGeek.art-wyszukiwarka umożliwiająca łatwe znalezienie ponad 1300 muzeów sztuki, zabytkowych domów i pracowni artystycznych oraz ogrodów w USA.